Tất tần tật quy định về quản lý chất thải và phế liệu [Mới nhất]

Trong bối cảnh pháp luật môi trường ngày càng siết chặt, việc phân biệt rõ ràng giữa chất thải và phế liệu, cùng với việc tuân thủ đúng quy định quản lý là yêu cầu bắt buộc đối với mọi doanh nghiệp và cá nhân. Tuy nhiên, nhiều chủ nguồn thải vẫn còn lúng túng trong việc xác định trách nhiệm pháp lý, quy trình xử lý và cách thức chuyển giao hợp lệ.

Bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp các thắc mắc về quy định về quản lý chất thải và phế liệu:

• Chất thải và phế liệu khác nhau như thế nào? Tại sao phải phân biệt rõ hai khái niệm này?
• Quy định pháp luật hiện hành về quản lý chất thải sinh hoạt, công nghiệp và chất thải nguy hại là gì?
• Doanh nghiệp cần làm gì để tuân thủ quy định về thu mua, kinh doanh và nhập khẩu phế liệu?
• Các lỗi vi phạm phổ biến và mức xử phạt hành chính trong quản lý chất thải, phế liệu?
• Làm thế nào để biến phế liệu nhà xưởng, công trình thành nguồn thu hợp pháp và có lợi nhuận?

Phế Liệu Sao Việt sẽ đồng hành cùng bạn qua bài viết này với những kiến thức pháp lý thiết yếu và giải pháp thu mua phế liệu chuyên nghiệp, đảm bảo tuân thủ 100% quy định của pháp luật.

Phân biệt Chất thải và Phế liệu: Yếu tố then chốt trong quản lý

Việc phân biệt chất thải và phế liệu không chỉ là vấn đề thuật ngữ mà quyết định trực tiếp đến trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp và cá nhân. Điểm mấu chốt: chất thải là đối tượng phải xử lý theo quy định nghiêm ngặt, trong khi phế liệu được coi là hàng hóa hoặc nguyên liệu đầu vào nếu đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật. Sự nhầm lẫn giữa hai khái niệm này có thể dẫn đến vi phạm pháp luật môi trường nghiêm trọng.

Chất thải là gì?

Theo Luật Bảo vệ môi trường 2020, chất thải là vật chất ở thể rắn, lỏng, khí hoặc dạng khác được thải ra từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, sinh hoạt hoặc các hoạt động khác. Đây là các vật liệu không còn giá trị sử dụng trực tiếp và cần được quản lý, xử lý phù hợp.

Chất thải được phân loại thành ba nhóm chính:

• Chất thải rắn sinh hoạt: Phát sinh từ hoạt động sinh hoạt hàng ngày của cá nhân, hộ gia đình (rác thực phẩm, giấy, nhựa sinh hoạt).
• Chất thải công nghiệp thông thường: Phát sinh từ hoạt động sản xuất, không chứa thành phần nguy hại (phoi phế kim loại, bao bì, gỗ vụn).
• Chất thải nguy hại (CTNH): Chứa yếu tố độc hại, dễ cháy, ăn mòn, phóng xạ hoặc gây bệnh truyền nhiễm (dầu nhờn thải, bùn xi mạ, hóa chất hết hạn).

Phế liệu là gì?

Phế liệu là vật liệu được thu hồi, phân loại và lựa chọn từ quá trình sản xuất hoặc sau tiêu dùng để tái sử dụng hoặc tái chế làm nguyên liệu đầu vào cho sản xuất. Điểm khác biệt cơ bản là phế liệu vẫn giữ giá trị kinh tế và khả năng ứng dụng thực tế.

Điều kiện để được coi là phế liệu (hàng hóa):

• Phải đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) về chất lượng, hàm lượng tạp chất.
• Không lẫn tạp chất nguy hại hoặc chất gây ô nhiễm môi trường.
• Được phân loại rõ ràng theo từng loại vật liệu (sắt, thép, nhựa, giấy, đồng…).
• Có khả năng sử dụng làm nguyên liệu cho quy trình sản xuất cụ thể.

Việc đáp ứng các tiêu chí trên giúp phế liệu được lưu thông như hàng hóa thông thường, không bị ràng buộc bởi các quy định nghiêm ngặt về quản lý chất thải. Trong quá trình phân loại, doanh nghiệp cũng nên hợp tác với các đơn vị để đảm bảo phế liệu được thu hồi đúng chuẩn và không bị xử lý nhầm như chất thải.

Sau khi hiểu rõ sự khác biệt giữa chất thải và phế liệu, việc nắm vững các quy định quản lý chất thải trở thành nhiệm vụ bắt buộc đối với mọi chủ nguồn thải.

Quy định quản lý CHẤT THẢI (Theo Luật BVMT 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP)

Để đảm bảo hoạt động sản xuất – kinh doanh tuân thủ pháp luật môi trường, doanh nghiệp cần nắm rõ các quy định quản lý chất thải theo Luật BVMT 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP.

Nguyên tắc 3R (Giảm thiểu, Tái sử dụng, Tái chế)

Luật Bảo vệ môi trường 2020 xác định nguyên tắc 3R là nền tảng trong quản lý chất thải. Chủ nguồn thải có trách nhiệm ưu tiên giảm thiểu phát sinh chất thải ngay từ khâu thiết kế sản xuất, quy trình vận hành. Tiếp theo là tái sử dụng các vật liệu còn giá trị sử dụng. Cuối cùng mới đến tái chế để biến chất thải thành nguyên liệu đầu vào. Việc tối ưu hóa quy trình sản xuất, lựa chọn nguyên liệu đầu vào thân thiện môi trường và cải tiến công nghệ là các biện pháp thiết yếu để thực hiện nguyên tắc này.

Trách nhiệm của Chủ nguồn thải

Đối với Hộ gia đình

Hộ gia đình phải phân loại rác thải tại nguồn thành ba nhóm: chất thải hữu cơ (rác thực phẩm, lá cây), chất thải có khả năng tái chế (nhựa, giấy, kim loại) và chất thải còn lại. Ngoài ra, hộ gia đình có nghĩa vụ chi trả phí dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải theo quy định của địa phương.

Đối với Doanh nghiệp (Chủ nguồn thải công nghiệp/nguy hại)

Doanh nghiệp phải đáp ứng các yêu cầu sau:

• Giấy phép môi trường (GPMT): Cơ sở phát sinh chất thải công nghiệp thông thường từ 5 tấn/ngày trở lên hoặc phát sinh chất thải nguy hại phải có GPMT. Các cơ sở quy mô nhỏ hơn thực hiện đăng ký môi trường.
• Báo cáo quản lý chất thải: Lập báo cáo định kỳ (tháng, quý, năm) về khối lượng phát sinh, phương thức xử lý, đơn vị tiếp nhận.
• Khu vực lưu giữ: Bố trí kho, bãi chứa riêng biệt cho từng loại chất thải. Khu vực lưu giữ CTNH phải đáp ứng tiêu chuẩn chống thấm, chống tràn, có mái che, hệ thống thu gom nước rò rỉ.
• Chuyển giao: Ký hợp đồng chuyển giao chất thải cho đơn vị có chức năng thu gom, vận chuyển và xử lý phù hợp (có GPMT tương ứng).

Chất thải nguy hại chịu sự quản lý nghiêm ngặt nhất trong hệ thống pháp luật môi trường. Yêu cầu bắt buộc bao gồm: dán nhãn cảnh báo theo đúng mẫu quy định trên bao bì chứa CTNH (màu vàng, biểu tượng cảnh báo, thông tin nguồn thải). Khi chuyển giao CTNH, phải sử dụng Chứng từ chất thải nguy hại (có 4 liên) để theo dõi, kiểm soát toàn bộ quá trình vận chuyển đến đơn vị xử lý.

Chủ nguồn thải không được tự ý xử lý CTNH bằng các biện pháp như đốt, chôn lấp, pha loãng xả thải nếu không có GPMT xử lý chất thải nguy hại. Vi phạm quy định này có thể bị xử phạt hành chính nghiêm khắc hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp gây hậu quả nghiêm trọng.

Khác với chất thải, phế liệu được quản lý theo hướng khuyến khích lưu thông như hàng hóa, tuy nhiên vẫn có những quy định cụ thể cần tuân thủ.

Quy định quản lý PHẾ LIỆU (Hoạt động thu mua, kinh doanh và nhập khẩu)

Việc thu mua, kinh doanh và nhập khẩu phế liệu cần tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về quản lý phế liệu theo Luật BVMT 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP để đảm bảo hoạt động đúng chuẩn và an toàn môi trường.

Quy định về thu mua, kinh doanh phế liệu trong nước

Các cơ sở thu mua, kinh doanh phế liệu phải đáp ứng các điều kiện về cơ sở vật chất. Kho bãi lưu giữ phế liệu cần có nền cứng chống thấm (bê tông hoặc nhựa đường), hệ thống thoát nước, biện pháp chống tràn dầu mỡ ra môi trường. Hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC) phải đầy đủ theo quy định của Cảnh sát PCCC, đặc biệt với phế liệu giấy, nhựa, cao su.

Trong quá trình vận chuyển và lưu giữ, cơ sở phải đảm bảo các điều kiện bảo vệ môi trường: không gây phát tán bụi, rơi vãi trên đường, không gây ô nhiễm nguồn nước. Phế liệu phải được phân loại rõ ràng, không lẫn lộn với chất thải nguy hại.

Siết chặt quy định nhập khẩu phế liệu

Từ năm 2018 đến nay, Việt Nam liên tục siết chặt quy định nhập khẩu phế liệu. Chỉ doanh nghiệp trực tiếp sản xuất mới được phép nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu đầu vào cho dây chuyền của mình. Các doanh nghiệp kinh doanh thương mại phế liệu không được nhập khẩu.

Doanh nghiệp nhập khẩu phế liệu phải có GPMT hoặc cam kết bảo vệ môi trường phù hợp. Trước khi nhập khẩu, doanh nghiệp phải ký quỹ bảo vệ môi trường tại ngân hàng thương mại (tỷ lệ từ 1-3% giá trị lô hàng) để đảm bảo khả năng xử lý trong trường hợp phế liệu không đạt chuẩn hoặc phát sinh ô nhiễm.

Phế liệu nhập khẩu phải nằm trong Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu theo Thông tư 32/2022/TT-BTNMT. Các loại phế liệu bị cấm nhập khẩu gồm: phế liệu nhựa PVC, phế liệu lẫn chất thải nguy hại, phế liệu không xác định rõ nguồn gốc.

Quản lý phế liệu công trình xây dựng và phế liệu nhà xưởng

Phế liệu từ phá dỡ công trình (sắt thép, bê tông, gạch đá, gỗ…) phải được thu gom và phân loại ngay tại hiện trường. Việc phân loại giúp tăng giá trị thu hồi và giảm khối lượng chất thải đổ thải.

Quy định hiện hành ưu tiên tái chế, tái sử dụng phế liệu xây dựng. Ví dụ: bê tông phá dỡ có thể nghiền làm vật liệu san lấp, đá dăm cấp phối; thép cây có thể thu hồi nấu lại; gỗ còn tốt có thể tái sử dụng làm ván khuôn.

Chủ công trình hoặc chủ nhà xưởng chịu trách nhiệm xử lý phế liệu hoặc chuyển giao cho đơn vị có năng lực thu gom, vận chuyển. Không được đổ bừa bãi phế liệu xây dựng ra đường phố, kênh mương, đất công.

Việc chấp hành đúng quy định không chỉ giúp doanh nghiệp tránh các rủi ro pháp lý mà còn bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, vi phạm vẫn xảy ra phổ biến với mức xử phạt nghiêm khắc.

Xử phạt vi phạm hành chính trong quy định về quản lý chất thải và phế liệu

Nghị định 45/2022/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường. Các hành vi vi phạm phổ biến trong quản lý chất thải và phế liệu bao gồm:

Các lỗi vi phạm phổ biến:

• Không phân loại chất thải sinh hoạt: Phạt từ 500.000 – 2.000.000 đồng đối với cá nhân, 1.000.000 – 4.000.000 đồng đối với tổ chức.
• Chuyển giao CTNH cho đơn vị không có giấy phép: Phạt từ 50.000.000 – 70.000.000 đồng, buộc khắc phục hậu quả.
• Không lập báo cáo quản lý chất thải: Phạt từ 10.000.000 – 20.000.000 đồng đối với chất thải công nghiệp thông thường, từ 30.000.000 – 50.000.000 đồng đối với CTNH.
• Lưu giữ CTNH không đúng quy định (không dán nhãn, không có khu vực chuyên dụng): Phạt từ 50.000.000 – 100.000.000 đồng.

Trong quá trình kiểm tra, cơ quan chức năng thường chú ý đến điều kiện kinh doanh tái chế phế liệu, bởi đây là hoạt động có nguy cơ gây ô nhiễm nếu cơ sở không tuân thủ đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật và pháp lý.

Mức phạt nặng nhất có thể lên tới 500.000.000 đồng đối với hành vi xả thải CTNH ra môi trường hoặc xử lý CTNH không đúng quy định gây ô nhiễm nghiêm trọng. Ngoài phạt tiền, cơ sở vi phạm có thể bị đình chỉ hoạt động từ 03 – 06 tháng, thu hồi GPMT và buộc khôi phục môi trường. Trong trường hợp gây thiệt hại lớn, chủ nguồn thải có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 235 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) về tội “Gây ô nhiễm môi trường”.

Đối với doanh nghiệp chế xuất, việc chuyển giao phế liệu càng phải cẩn trọng, đặc biệt là tuân thủ đúng thủ tục bán phế liệu của doanh nghiệp chế xuất để tránh bị xử phạt do sai sót chứng từ, khai báo.

Lưu ý: Các quy định pháp luật có thể được sửa đổi, bổ sung. Doanh nghiệp nên thường xuyên cập nhật văn bản mới nhất từ cơ quan quản lý nhà nước hoặc tham khảo ý kiến chuyên gia pháp lý môi trường. Để biết thêm thông tin chi tiết về quản lý phế liệu và chất thải, truy cập phelieu.vn.

Phế Liệu Sao Việt: Giải pháp thu mua phế liệu tuân thủ pháp luật cho doanh nghiệp của bạn

Việc tuân thủ quy định về quản lý chất thải và phế liệu không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là cơ hội biến “phế liệu” (thứ bỏ đi) thành “nguồn thu” (tài sản). Để làm được điều này, doanh nghiệp cần một đối tác thu mua chuyên nghiệp, am hiểu pháp luật và có năng lực thực thi đầy đủ các yêu cầu về hồ sơ, chứng từ.

Tại sao chọn Phế Liệu Sao Việt là giải pháp tuân thủ quy định?

• Kinh nghiệm 10+ năm: Phế Liệu Sao Việt là công ty thu mua phế liệu uy tín tại TPHCM và toàn quốc với hơn 10 năm kinh nghiệm. Chúng tôi am hiểu sâu sắc quy trình pháp lý, tiêu chuẩn kỹ thuật và phương thức xử lý an toàn cho từng loại phế liệu.
• Năng lực pháp lý: Phế Liệu Sao Việt đảm bảo cung cấp đầy đủ hồ sơ, chứng từ thu mua hợp lệ theo đúng quy định. Hợp đồng thu mua rõ ràng, minh bạch giúp doanh nghiệp hoàn thiện báo cáo quản lý chất thải định kỳ, đáp ứng yêu cầu của cơ quan chức năng. Chúng tôi là đối tác đáng tin cậy giúp bạn tránh được các rủi ro pháp lý trong quá trình chuyển giao phế liệu.
• Thu mua đa dạng, tận nơi: Chúng tôi nhận thu mua mọi loại phế liệu ở nhiều tỉnh thành, bao gồm cả thu mua phế liệu tại Đồng Nai, giúp doanh nghiệp thuận tiện chuyển giao phế liệu theo đúng quy định.
• Giá cao, minh bạch: Phế Liệu Sao Việt cam kết thu mua với giá cao nhất thị trường. Quy trình cân đo được thực hiện minh bạch, công khai trước mặt khách hàng. Thanh toán nhanh chóng bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản ngay sau khi hoàn tất thu gom, giúp tối ưu hóa lợi nhuận cho chủ nguồn thải mà không phải chờ đợi.

Đừng để phế liệu nhà xưởng, công trình trở thành gánh nặng pháp lý hoặc lãng phí nguồn tài nguyên có giá trị. Hãy biến chúng thành tài sản thực sự cho oanh nghiệp của bạn! Liên hệ ngay với Phế Liệu Sao Việt để được tư vấn quy định về quản lý chất thải và phế liệu. Chúng tôi đảm bảo tuân thủ 100% quy định pháp luật, giúp doanh nghiệp của bạn yên tâm về mọi thủ tục pháp lý.

Mr Khang

Mr. Khang CEO của Công ty TNHH Phế Liệu Sao Việt  là một chuyên gia giàu kinh nghiệm với hơn 10 năm hoạt động trong lĩnh vực tư vấn và thu mua phế liệu giá cao trên toàn quốc. Mr Khang sở hữu kiến thức sâu rộng về thị trường phế liệu từ các loại vật liệu như sắt, thép, nhôm, nhựa, đến vải và các loại phế liệu khác. Sẵn sàng hỗ trợ quý khách hàng thu mua phế liệu với giá cao nhất.